Blockchain là một cơ sở dữ liệu phân tán hoặc sổ cái được chia sẻ giữa các nút của mạng máy tính. Là một cơ sở dữ liệu, một chuỗi khối lưu trữ thông tin điện tử ở định dạng kỹ thuật số. Chuỗi khối được biết đến nhiều nhất với vai trò quan trọng của chúng trong các hệ thống tiền điện tử, chẳng hạn như Bitcoin, để duy trì hồ sơ giao dịch an toàn và phi tập trung. Sự đổi mới với Blockchain(chuỗi khối) là nó đảm bảo tính trung thực và bảo mật của bản ghi dữ liệu và tạo niềm tin mà không cần bên thứ ba đáng tin cậy.
Một điểm khác biệt chính giữa cơ sở dữ liệu điển hình và chuỗi khối là cách dữ liệu được cấu trúc. Chuỗi khối thu thập thông tin cùng nhau theo nhóm, được gọi là khối, chứa các bộ thông tin.
Các khối có dung lượng lưu trữ nhất định và khi được lấp đầy sẽ được đóng lại và liên kết với khối được lấp đầy trước đó, tạo thành một chuỗi dữ liệu được gọi là chuỗi khối. Tất cả thông tin mới theo sau khối mới được thêm đó được biên dịch thành một khối mới được hình thành, khối này sau đó cũng sẽ được thêm vào chuỗi sau khi được lấp đầy.
Một cơ sở dữ liệu thường cấu trúc dữ liệu của nó thành các bảng, trong khi một chuỗi khối, như tên gọi của nó, cấu trúc dữ liệu của nó thành các khối (khối) được xâu chuỗi lại với nhau. Cấu trúc dữ liệu này vốn đã tạo ra một dòng thời gian dữ liệu không thể đảo ngược khi được triển khai theo bản chất phi tập trung. Khi một khối được lấp đầy, nó sẽ được cố định và trở thành một phần của dòng thời gian này. Mỗi khối trong chuỗi được cung cấp một dấu thời gian chính xác khi nó được thêm vào chuỗi.
Định nghĩa về Blockchain
- Blockchain là một loại cơ sở dữ liệu dùng chung khác với cơ sở dữ liệu thông thường ở cách lưu trữ thông tin; blockchain lưu trữ dữ liệu trong các khối sau đó được liên kết với nhau thông qua mật mã.
- Khi có dữ liệu mới, nó sẽ được nhập vào một khối mới. Sau khi khối chứa đầy dữ liệu, nó sẽ được xâu chuỗi vào khối trước đó, điều này làm cho dữ liệu được xâu chuỗi lại với nhau theo thứ tự thời gian.
- Các loại thông tin khác nhau có thể được lưu trữ trên một blockchain, nhưng cách sử dụng phổ biến nhất cho đến nay là làm sổ cái cho các giao dịch.
- Trong trường hợp của Bitcoin, blockchain được sử dụng theo cách phi tập trung để không một cá nhân hoặc nhóm nào có quyền kiểm soát — thay vào đó, tất cả người dùng cùng nhau giữ quyền kiểm soát.
- Các blockchain phi tập trung (decentralized) là bất biến, có nghĩa là dữ liệu đã nhập là không thể đảo ngược. Đối với Bitcoin, điều này có nghĩa là các giao dịch được ghi lại vĩnh viễn và bất kỳ ai cũng có thể xem được.
Blockchain hoạt động như thế nào?
Mục tiêu của blockchain là cho phép thông tin kỹ thuật số được ghi lại và phân phối nhưng không được chỉnh sửa. Theo cách này, blockchain là nền tảng cho sổ cái bất biến hoặc hồ sơ giao dịch không thể thay đổi, xóa hoặc hủy. Đây là lý do tại sao blockchain còn được gọi là công nghệ sổ cái phân tán (DLT).
Lần đầu tiên được đề xuất như một dự án nghiên cứu vào năm 1991, khái niệm blockchain đã có trước khi ứng dụng đầu tiên của nó được sử dụng rộng rãi: Bitcoin, vào năm 2009. Trong những năm kể từ đó, việc sử dụng chuỗi khối đã bùng nổ thông qua việc tạo ra nhiều loại tiền điện tử, ứng dụng tài chính phi tập trung (DeFi), mã non-fungible token – mã token không thể thay thế (NFT) và hợp đồng thông minh.
Quy trình giao dịch
Thuộc tính của tiền điện tử (Cryptocurrency)
Blockchain Decentralization (chuỗi khối phi tập trung)
Trong blockchain, decentralization – Phi tập trung đề cập đến việc chuyển quyền kiểm soát và ra quyết định từ một thực thể tập trung (cá nhân, tổ chức hoặc nhóm của họ) sang một mạng phân tán. Các mạng phi tập trung cố gắng giảm mức độ tin cậy mà những người tham gia phải đặt vào nhau và ngăn cản khả năng họ thực thi quyền lực hoặc kiểm soát lẫn nhau theo cách làm suy giảm chức năng của mạng.
Tại sao Decentralization – Phi tập trung lại quan trọng?
Phi tập trung hóa không phải là một khái niệm mới. Khi xây dựng một giải pháp công nghệ, ba kiến trúc mạng chính thường được xem xét: tập trung, phân tán và phi tập trung (Centralized,distributed, và decentralized). Mặc dù các công nghệ chuỗi khối thường sử dụng các mạng phi tập trung, nhưng bản thân một ứng dụng chuỗi khối không thể được phân loại đơn giản là có phi tập trung hay không.
Thay vào đó, phân cấp là một thang trượt và nên được áp dụng cho tất cả các khía cạnh của ứng dụng chuỗi khối. Bằng cách phân quyền quản lý và truy cập vào các tài nguyên trong một ứng dụng, có thể đạt được dịch vụ tốt hơn và công bằng hơn. Phân cấp thường có một số sự cân bằng như thông lượng giao dịch thấp hơn, nhưng lý tưởng nhất là sự đánh đổi xứng đáng với mức độ ổn định và dịch vụ được cải thiện mà chúng tạo ra.
Tính minh bạch – Transparency
Do tính chất phi tập trung của chuỗi khối Bitcoin, tất cả các giao dịch có thể được xem một cách minh bạch bằng cách có một nút cá nhân hoặc sử dụng các trình khám phá chuỗi khối cho phép mọi người xem các giao dịch diễn ra trực tiếp. Mỗi nút có bản sao chuỗi riêng được cập nhật khi các khối mới được xác nhận và thêm vào. Điều này có nghĩa là nếu bạn muốn, bạn có thể theo dõi Bitcoin ở bất cứ đâu.
Ví dụ, các sàn giao dịch đã từng bị tấn công trong quá khứ, trong đó những người giữ Bitcoin trên sàn giao dịch đã mất tất cả. Mặc dù tin tặc có thể hoàn toàn ẩn danh, nhưng số Bitcoin mà chúng trích xuất có thể dễ dàng theo dõi. Nếu số Bitcoin bị đánh cắp trong một số vụ hack này được di chuyển hoặc chi tiêu ở đâu đó, thì điều đó sẽ được biết đến.
Tất nhiên, các bản ghi được lưu trữ trong chuỗi khối Bitcoin (cũng như hầu hết các bản ghi khác) đều được mã hóa. Điều này có nghĩa là chỉ chủ sở hữu của một bản ghi mới có thể giải mã nó để tiết lộ danh tính của họ (sử dụng cặp khóa công khai-riêng tư). Do đó, người dùng blockchain có thể ẩn danh trong khi vẫn đảm bảo tính minh bạch.
Blockchain có an toàn không?
Công nghệ blockchain đạt được sự tin cậy và bảo mật phi tập trung theo nhiều cách. Để bắt đầu, các khối mới luôn được lưu trữ tuyến tính và theo trình tự thời gian.
Giả sử rằng một hacker, người cũng điều hành một nút trên mạng blockchian, muốn thay đổi chuỗi khối và đánh cắp tiền điện tử từ những người khác. Nếu họ thay đổi bản sao duy nhất của mình, nó sẽ không còn phù hợp với bản sao của những người khác nữa. Khi những người khác đối chiếu chéo các bản sao của họ với nhau, họ sẽ thấy bản sao này nổi bật và phiên bản chuỗi của hacker đó sẽ bị coi là bất hợp pháp.
Do quy mô của nhiều mạng tiền điện tử và tốc độ phát triển của chúng, chi phí để đạt được kỳ tích như vậy có lẽ sẽ không thể vượt qua được.
Điều này sẽ không chỉ cực kỳ tốn kém mà còn có khả năng không mang lại kết quả. Việc làm như vậy sẽ không bị chú ý, vì các thành viên mạng sẽ thấy những thay đổi mạnh mẽ như vậy đối với chuỗi khối. Sau đó, các thành viên mạng sẽ chuyển sang phiên bản mới của chuỗi không bị ảnh hưởng.
Điều này sẽ khiến phiên bản bị tấn công của mã thông báo giảm mạnh về giá trị, khiến cuộc tấn công cuối cùng trở nên vô nghĩa, vì kẻ xấu có quyền kiểm soát một tài sản vô giá trị. Điều tương tự cũng sẽ xảy ra nếu kẻ xấu tấn công nhánh mới của Bitcoin. Nó được xây dựng theo cách này để việc tham gia vào mạng được khuyến khích về mặt kinh tế hơn nhiều so với việc tấn công nó.
Bitcoin và Blockchain
Giao thức Bitcoin được xây dựng trên một blockchain. Trong một bài báo nghiên cứu giới thiệu về tiền kỹ thuật số, Satoshi Nakamoto, người có biệt danh là người tạo ra Bitcoin, đã gọi nó là “một hệ thống tiền mặt điện tử mới hoàn toàn ngang hàng, không có bên thứ ba đáng tin cậy”.
Bitcoin chỉ sử dụng blockchain như một phương tiện để ghi lại sổ cái thanh toán một cách minh bạch, nhưng về mặt lý thuyết, blockchain có thể được sử dụng để ghi lại bất kỳ số lượng điểm dữ liệu nào.
Hiện tại, hàng chục nghìn dự án đang tìm cách triển khai blockchain theo nhiều cách khác nhau để giúp ích cho xã hội ngoài việc chỉ ghi lại các giao dịch.
Blockchain được sử dụng như thế nào?
Như chúng ta đã biết, các khối trên chuỗi khối của Bitcoin lưu trữ dữ liệu về các giao dịch tiền tệ. Ngày nay, có hơn 10.000 hệ thống tiền điện tử khác chạy trên chuỗi khối. Nhưng hóa ra blockchain thực sự là một cách đáng tin cậy để lưu trữ dữ liệu về các loại giao dịch khác.
Một số công ty đã kết hợp blockchain bao gồm Walmart, Pfizer, AIG, Siemens, Unilever và một số công ty khác. Ví dụ: IBM đã tạo chuỗi khối Food Trust để theo dõi hành trình mà các sản phẩm thực phẩm đi đến địa điểm của chúng.
Blockchain và ngân hàng
Các blockchain đã được báo trước là một lực lượng đột phá đối với lĩnh vực tài chính và đặc biệt là với các chức năng thanh toán và ngân hàng. Tuy nhiên, các ngân hàng và chuỗi khối phi tập trung rất khác nhau.
Để xem ngân hàng khác với blockchain như thế nào, về bản chất , chúng ta vẫn hãy so sánh hệ thống ngân hàng với việc triển khai blockchain của Bitcoin.
Hợp đồng thông minh – Smart Contracts
Là một mã máy tính có thể được tích hợp vào chuỗi khối để tạo điều kiện thuận lợi, xác minh hoặc đàm phán thỏa thuận hợp đồng. Hợp đồng thông minh hoạt động theo một tập hợp các điều kiện mà người dùng đồng ý. Khi các điều kiện đó được đáp ứng, các điều khoản của thỏa thuận sẽ tự động được thực hiện.
Ưu và nhược điểm của chuỗi khối
Tiềm năng của blockchain như một hình thức lưu giữ hồ sơ phi tập trung gần như không có giới hạn. Từ quyền riêng tư của người dùng lớn hơn và bảo mật nâng cao đến phí xử lý thấp hơn và ít lỗi hơn, công nghệ chuỗi khối rất có thể thấy các ứng dụng ngoài những ứng dụng đã nêu ở trên. Nhưng cũng có một số nhược điểm.
Ưu điểm
- Cải thiện độ chính xác bằng cách loại bỏ sự tham gia của con người trong quá trình xác minh
- Giảm chi phí bằng cách loại bỏ xác minh của bên thứ ba
- Phi tập trung làm cho nó khó giả mạo hơn
- Giao dịch an toàn, riêng tư và hiệu quả
- Cung cấp giải pháp thay thế ngân hàng và cách bảo mật thông tin cá nhân cho công dân của các quốc gia có chính phủ không ổn định hoặc kém phát triển
Nhược điểm
- Chi phí công nghệ đáng kể liên quan đến khai thác bitcoin
- Giao dịch thấp mỗi giây
- Lịch sử sử dụng trong các hoạt động bất hợp pháp, chẳng hạn như trên dark web
- Quy định khác nhau tùy theo thẩm quyền và vẫn không chắc chắn
- Giới hạn lưu trữ dữ liệu
Một số câu hỏi
Có bao nhiêu chuỗi khối?
Số lượng chuỗi khối trực tiếp đang tăng lên mỗi ngày với tốc độ ngày càng tăng. Tính đến năm 2022, có hơn 10.000 loại tiền điện tử đang hoạt động dựa trên chuỗi khối, với hàng trăm chuỗi khối phi tiền điện tử khác.
Khác biệt giữa Private Blockchain và Public Blockchain?
Public Blockchain còn được gọi là chuỗi khối mở hoặc không cần cấp phép, là chuỗi khối mà bất kỳ ai cũng có thể tự do tham gia mạng và thiết lập một nút. Do tính chất mở của chúng, các chuỗi khối này phải được bảo mật bằng mật mã và hệ thống đồng thuận như bằng chứng công việc (PoW).
Private Blockchain được phép yêu cầu mỗi nút phải được phê duyệt trước khi tham gia. Vì các nút được coi là đáng tin cậy nên các lớp bảo mật không cần phải quá mạnh.
Blockchain Platform là gì?
Cho phép người dùng và nhà phát triển tạo ra những cách sử dụng mới trên cơ sở hạ tầng chuỗi khối hiện có. Một ví dụ là Ethereum, có một loại tiền điện tử gốc được gọi là ether (ETH).
Nhưng chuỗi khối Ethereum cũng cho phép tạo hợp đồng thông minh và mã thông báo có thể lập trình được sử dụng trong các dịch vụ tiền xu ban đầu (ICO) và mã token không thể thay thế (NFT). Tất cả đều được xây dựng xung quanh cơ sở hạ tầng Ethereum và được bảo đảm bởi các nút trên mạng Ethereum.
Blockchain, cryptocurrency, and decentralized finance kết nối với nhau như thế nào?
Chuỗi khối cho phép người mua và người bán giao dịch tiền điện tử trực tuyến mà không cần đến ngân hàng hoặc các bên trung gian khác.
Tất cả các tài sản kỹ thuật số, bao gồm cả tiền điện tử, đều dựa trên công nghệ chuỗi khối. Tài chính phi tập trung (DeFi) là một nhóm các ứng dụng trong tiền điện tử hoặc chuỗi khối được thiết kế để thay thế các trung gian tài chính hiện tại bằng các dịch vụ dựa trên hợp đồng thông minh. Giống như blockchain, các ứng dụng DeFi được phân cấp, nghĩa là bất kỳ ai có quyền truy cập vào một ứng dụng đều có quyền kiểm soát mọi thay đổi hoặc bổ sung được thực hiện đối với ứng dụng đó. Điều này có nghĩa là người dùng có khả năng kiểm soát trực tiếp hơn đối với tiền của họ.
Tổng kết
Với nhiều ứng dụng thực tế cho công nghệ đã được triển khai và khám phá, chuỗi khối cuối cùng cũng tạo được tên tuổi cho chính nó một phần không nhỏ nhờ bitcoin và tiền điện tử. Là một từ thông dụng trên đầu lưỡi của mọi nhà đầu tư trong cả nước, blockchain giúp hoạt động kinh doanh và chính phủ trở nên chính xác, hiệu quả, an toàn và rẻ hơn, với ít người trung gian hơn.
Khi chúng ta chuẩn bị bước vào thập kỷ thứ ba của blockchain, vấn đề không còn là liệu các công ty kế thừa có bắt kịp công nghệ hay không mà là vấn đề khi nào. Ngày nay, chúng ta thấy sự gia tăng của NFT và token hóa tài sản. Những thập kỷ tiếp theo sẽ chứng tỏ là một giai đoạn tăng trưởng quan trọng đối với blockchain.