Điểm mạnh các blockchain mang đến khả năng cung cấp phương thức giao dịch hiệu quả nhất hiện nay.
Những cái tên lớn như Bitcoin, Ethereum, Polygon, Polkadot, Avalanche, Algorand và Solana thường xuất hiện trong bất kỳ cuộc thảo luận về blockchain, nhưng giữa sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và tính cạnh tranh ngày càng cao của thị trường, các nhà phát triển ngày càng bị khóa trong một cuộc đua để đảm bảo các blockchains của họ xuất hiện đầu tiên.
Trong môi trường cạnh tranh và thay đổi chóng mặt này, điều quan trọng là các nhà phát triển phải xem xét các quy trình là chìa khóa để hiểu cách các blockchain khác nhau có thể đáp ứng các nhu cầu cụ thể. Các yếu tố này bao gồm cơ chế đồng thuận, tính phi tập trung, tính ổn định, bảo mật, tốc độ, chi phí và quản trị. Tất cả các thuộc tính này cần được kiểm tra để các dự án thúc đẩy tăng trưởng và hiệu quả và cuối cùng sẽ quyết định các đối thủ cạnh tranh chính trên thị trường.
Cơ chế đồng thuận là gì?
Cơ chế đồng thuận được sử dụng trong các hệ thống blockchain để đảm bảo rằng tất cả các node được đồng bộ hóa với nhau. Cơ chế đồng thuận được sử dụng để xác nhận và xác thực các giao dịch.
Có nhiều loại cơ chế đồng thuận, mỗi loại sẽ phù hợp với các nhu cầu khác nhau. Hai trong số những cơ chế được sử dụng phổ biến nhất là Proof-of-Work và Proof-of-Stake.
- Proof-of-Work (PoW): Bitcoin và Ethereum đang sử dụng PoW. Đối với cơ chế đồng thuận Proof-of-Work, cần phải có một lượng lớn sức mạnh tính toán để xác thực và xác minh các node. Vì PoW cần sử dụng nhiều năng lượng nên rất tốn kém. Ví dụ, để tạo ra một Bitcoin vào năm 2021, lượng năng lượng điện cần sư dụng tương đương với mức tiêu thụ điện năng trung bình của một hộ gia đình Hoa Kỳ trong 73 ngày. Mặc dù Ethereum hiện đang sử dụng PoW, nhưng họ đang chuyển dần sang sử dụng Proof-of-Stake.
- Proof-of-Stake (PoS) : Các dự án sử dụng PoS bao gồm Solana và Algorand,… Cho đến nay, Proof of Stake là cơ chế đồng thuận thành công nhất trong việc kích hoạt các mạng nhanh hơn, chi phí thì thấp. Với cơ chế này, trách nhiệm phân bổ được trao cho những người dùng stake nhiều coin nhất, điều này cho phép họ tạo ra nhiều khối hơn. Proof-of-Stake là một giải pháp thay thế cho PoW sử dụng ít năng lượng hơn. Tuy nhiên, PoS ủng hộ những người có tài chính mạnh hơn và thường ít phân cấp hơn (các node ít độc lập hơn).
Các cơ chế đồng thuận rất quan trọng vì chúng củng cố tính bảo mật và sự tin tưởng trong blockchain để ngăn chặn gian lận. Khi người dùng xác nhận chỉ định khối không thể dự đoán tiếp theo, khả năng bị xâm nhập sẽ giảm thiểu. Rủi ro của việc sử dụng mạng kém an toàn đã trở nên đáng báo động hơn khi ngày càng có nhiều tài sản kỹ thuật số (có giá trị) được lưu trữ trên các blockchain. Với sự bùng nổ của tài chính phi tập trung (DeFi), rủi ro bảo mật do kiểm soát tập trung hoặc cơ chế đồng thuận kém an toàn đã tăng lên, do tính thanh khoản đi kèm giá thấp và cam kết nhanh.
Giải quyết vấn đề của Blockchain Trilemma
Blockchain mang đến khả năng cung cấp phương thức giao dịch hiệu quả nhất hiện nay. Nhưng có ba yếu tố được coi là chìa khóa cho sự thành công của bất kỳ dự án blockchain nào để giao dịch tài sản kỹ thuật số một cách an toàn: tính phi tập trung, khả năng mở rộng và bảo mật. Vấn đề này đã được chứng minh là khó khăn cho các nền tảng blockchain để đạt được hiệu quả cả ba, đặc biệt là không ảnh hưởng đến một số nền tảng khác.
- Phi tập trung: Sự khác biệt chính giữa blockchain và cơ sở hạ tầng tài chính truyền thống thực tế là cái sau được thực hiện trong các tổ chức, là các thực thể tập trung. Khía cạnh phi tập trung của blockchain cho phép minh bạch, bảo mật và hiệu quả hơn. Nhóm các node xác thực lớn hơn và “phi tập trung hơn” được coi là an toàn hơn, đặc biệt là khi các biện pháp khuyến khích được cấu trúc để bảo mật và không làm suy yếu sổ cái. Những thách thức đi kèm với các giao dịch blockchain phi tập trung là tốc độ và thông lượng. Mặc dù Ethereum rất phi tập trung, nhưng nó quá chậm nên khó thực hiện nhiều giao dịch và thông lượng hạn chế dẫn đến phí giao dịch cao khi người dùng cạnh tranh nhau để giao dịch của họ được xử lý trước.
- Khả năng mở rộng: Khi các blockchain ngày càng phát triển, nhu cầu tăng lên. Nền tảng blockchain cần phải chạy trơn tru ngay cả khi xử lý số lượng lớn các giao dịch. Một cách để tăng khả năng mở rộng là giảm số lượng các node (tức là tăng cường tập trung), mặc dù điều này sẽ làm giảm tính bảo mật và tăng nguy cơ.
- Bảo mật: Bằng cách chọn tập trung vào khả năng mở rộng và tính phi tập trung vào phần mềm của họ, các nền tảng blockchain có nguy cơ bị xâm nhập bởi những kẻ tấn công và hacker. Phần thưởng cho việc săn trộm tài sản kỹ thuật số rất cao, đặc biệt là từ các blockchain có khối lượng thanh khoản lớn.
Khi tính thanh khoản chuyển từ Ethereum sang các blockchain khác do phí giao dịch cao, chúng nên được đánh giá trước khi được giao phó với các tài sản có giá trị cao và khối lượng lớn. Mỗi giải pháp thay thế giải quyết và thỏa hiệp các phần khác nhau của Blockchain Trilemma theo những cách khác nhau. Các blockchains proof-of-stake layer 1 có chi phí thấp và nhanh chóng, chẳng hạn như Solana, thường không được phi tập trung như Ethereum, trong khi nhiều giải pháp layer 2, chẳng hạn như Polygon và Starkware đã bắt đầu hợp lại và ngày càng trở nên phi tập trung hơn.
Vấn đề quản trị
Khi ngày càng nhiều blockchain và các giao thức tài chính phi tập trung (DeFi) xuất hiện, điều quan trọng là các hệ thống quản trị phải được hiểu rõ, đảm bảo rằng các quy tắc được đồng thuận và tuân theo từ đó khuyến khích sự minh bạch. Trong khuôn khổ các công ty truyền thống, những người có vai trò lãnh đạo sẽ điều hành tập thể. Điều này khác với các blockchain công khai sử dụng quản trị trực tiếp, quản trị đại diện hoặc kết hợp cả hai.
Trong khi Bitcoin được điều hành bởi một nền tảng bên ngoài, các nhà phát triển khác – chẳng hạn như Ripple – được điều hành bởi một công ty. Trong khi đó, Algorand là một ví dụ về blockchain với cách tiếp cận quản trị dường như dân chủ hơn, cho phép tất cả các thành viên thảo luận và đưa ra đề xuất. Ethereum có một hệ thống bỏ phiếu, theo đó người dùng phải chi 0,06 đến 0,08 Ether để bỏ phiếu.
Một số phương pháp quản trị đã nhận về nhiều lời chỉ trích. Ví dụ: “cơ chế veto” trong nhóm core của Bitcoin đã làm dấy lên lo ngại rằng những người khai thác được trao nhiều quyền đưa ra quyết định hơn những người dùng hàng ngày. Các dự án blockchain khác nhau sử dụng các cơ chế bỏ phiếu khác nhau và một số có các “team phát triển” sẽ có nhiều quyền kiểm soát hơn những dự án khác. Một blockchain với sự quản lý của cộng đồng sẽ là điều cần thiết và cần cộng đồng tích cực để hoạt động, nếu không một số lượng nhỏ chủ sở hữu token đang hoạt động có thể kiểm soát giao thức trong thực tế.
Tóm lại, kết hợp giữa quản trị trực tiếp và đại diện có lẽ là cách hiệu quả nhất để đảm bảo rằng các blockchain được duy trì theo trật tự.
Đọc thêm: Zero-Knowledge RollUps – Giải pháp cho sự kém hiệu quả của Ethereum