Một bước đi có tính toán trong bối cảnh địa chính trị căng thẳng
Nga đang chuẩn bị cho ra mắt một sàn giao dịch tiền mã hóa được cấp phép, nhưng chỉ dành riêng cho giới đầu tư siêu giàu – động thái cho thấy cách Moscow đang cố gắng kiểm soát công nghệ blockchain thay vì để nó phát triển tự do. Theo ông Vugar Usi Zade, Giám đốc vận hành (COO) tại Bitget, đây là một dấu hiệu điển hình cho thấy các quốc gia đang dần chuyển từ tâm thế dè dặt sang chủ động định hình luật chơi mới cho tài sản số.
Mô hình này được ví như một “hộp cát pháp lý” – tương tự cách Singapore từng thực hiện trong giai đoạn đầu – nhưng mang màu sắc địa chính trị rõ nét hơn, khi Nga chủ đích xây dựng một nền tảng giao dịch phục vụ lợi ích chiến lược với các đồng minh như Trung Quốc, Ấn Độ hay Iran, giữa lúc bị phương Tây siết chặt trừng phạt.
Hai rào cản lớn: Thanh khoản và hợp pháp hóa quốc tế
Dù mô hình có nhiều tiềm năng chiến lược, thí điểm này sẽ đối mặt với hai thách thức then chốt: tính thanh khoản và phản ứng quốc tế. Khi loại bỏ yếu tố nhà đầu tư nhỏ lẻ, sàn giao dịch này có nguy cơ không đủ lực cạnh tranh với các nền tảng tập trung toàn cầu, vốn thu hút người dùng bằng khối lượng giao dịch lớn và độ sâu thị trường.
Cùng lúc đó, nếu bị EU hoặc Mỹ xem là “kẽ hở lách trừng phạt”, nhiều đối tác tuân thủ quy định nghiêm ngặt – từ các tổ chức tài chính đến công ty blockchain – có thể đứng ngoài cuộc chơi, hạn chế sự phát triển của mô hình này về dài hạn.
Một tiền lệ cho các nền kinh tế bị trừng phạt?
Dẫu vậy, sáng kiến của Nga có thể mở đường cho các quốc gia bị trừng phạt khác như Iran hay Venezuela thử nghiệm khung pháp lý tương tự. Việc xây dựng một hạ tầng giao dịch độc lập, tách khỏi hệ thống tài chính phương Tây, đang trở thành chiến lược sống còn với các nền kinh tế bị bao vây.
Đối với thị trường tài sản số toàn cầu, đây có thể là tín hiệu cho sự dịch chuyển rõ rệt về phía các tổ chức lớn – đồng thời góp phần hợp pháp hóa vai trò của tiền mã hóa trong thương mại quốc tế. Những hành lang pháp lý riêng biệt như của Nga có thể tạo ra một “trật tự tài chính song song” nếu được nhiều nước áp dụng.
Hệ quả dài hạn: Nhà nước định hình thị trường phi tập trung?
Sự kiện này cũng đặt ra một câu hỏi lớn cho cộng đồng tài chính số toàn cầu: liệu các chính phủ có thể tái định hình thị trường vốn dĩ được sinh ra để “phi tập trung”? Và nếu câu trả lời là có – như trường hợp Nga đang cho thấy – thì các nhà đầu tư, nhà phát triển và cả cơ quan quản lý cần theo dõi sát sao để thích nghi.
Như ông Vugar Usi Zade nhấn mạnh: “Tài sản số đang bước vào giai đoạn trưởng thành. Cuộc chơi không còn chỉ là công nghệ, mà là địa chính trị, là dòng vốn, và là tầm nhìn dài hạn của các quốc gia.”