Sự phát triển của công nghệ blockchain mang đến một cơ hội mới cho các dịch vụ lưu trữ phi tập trung.
Theo báo cáo “Công cụ theo dõi hàng quý về cơ sở hạ tầng doanh nghiệp toàn cầu: Người mua và triển khai trên nền tảng đám mây” của IDC, thị trường lưu trữ đám mây toàn cầu dự kiến sẽ đạt quy mô hơn 100 tỷ đô la từ năm 2020 đến năm 2025.
Trước đây khi nhắc đến lưu trữ dữ liệu, chúng ta có những cách sau:
- Ổ cứng vật lý: Hãy nghĩ đến các ổ HDD, SSD dùng để lưu trữ dữ liệu (video, tài liệu, nhạc,…) ở trong máy tính của mọi người, hoặc là các USB mà mọi người sử dụng để mang dữ liệu đi hàng ngày.
- Các bộ nhớ đám mây tập trung (Centralized cloud storage): Dữ liệu được host trên một máy chủ và được vận hành bởi một người, tổ chức (Google Drive, AWS,…).
Thực tế hiện nay, nhiều giải pháp lưu trữ đám mây tập trung là công nghệ lưu trữ chủ đạo, tuy nhiên chúng vẫn có nhiều điểm hạn chế.
Rò rỉ dữ liệu thường xuyên, lỗi máy chủ, kiểm soát hoạt động tập trung và sự cố hack đã khiến ngày càng nhiều nhà phát triển suy nghĩ về cách lưu trữ dữ liệu theo cách an toàn, ổn định và chi phí thấp.
Sự phát triển của công nghệ blockchain mang đến một cơ hội mới cho các dịch vụ lưu trữ phi tập trung.
Giao thức lưu trữ phi tập trung là gì?
Lưu trữ dữ liệu phi tập trung (Decentralized Storage) là hệ thống mà mỗi một thành phần trong đó chịu trách nhiệm lưu trữ một phần dữ liệu, những thành phần này cùng hoạt động với nhau và tạo thành một mạng lưới lưu trữ phi tập trung.
Dựa trên công nghệ blockchain, các giao thức lưu trữ phi tập trung giới thiệu một hệ thống khuyến khích cho hệ sinh thái của nó với mô hình tokenomics nhằm thực hiện lưu trữ dữ liệu phân tán và từng phần trên nhiều node mạng.
Có hai loại giao thức lưu trữ phi tập trung chính.
Loại thứ nhất sử dụng việc lưu trữ dưới dạng sức mạnh số học và người dùng khai thác bằng cách cung cấp dung lượng lưu trữ ổ cứng. Cơ chế đồng thuận này được đánh giá dựa trên các dự án kiểu Bitcoin và dự án đại diện là Siacoin.
Loại thứ hai là dạng lưu trữ dưới dạng dịch vụ, cung cấp bộ nhớ đầy đủ dưới dạng sức mạnh số học — người dùng hoàn thành dịch vụ lưu trữ dữ liệu để khai thác. Các dự án tiêu biểu là Filecoin, Arweave và BitTorrent.
Tại sao cần có các giao thức lưu trữ decentralized storage?
Độ tin cậy
Blockchain là một sổ cái phân tán của các giao dịch được sao chép và phân phối trên toàn mạng lưới hệ thống máy tính. Xây dựng dựa trên blockchain, một giao thức lưu trữ đám mây có các đặc điểm của tính phi tập trung và việc lưu trữ được mã hóa, đồng thời nó cũng có một cơ chế decentralized storage và đáng tin cậy.
Trong giao thức decentralized storage, tất cả các khối dữ liệu đều được xác minh. Miner phải xác minh bất kỳ dữ liệu nào được lưu ký, sửa đổi để ngăn chặn việc giả mạo dữ liệu.
Hệ thống công nghệ lưu trữ phân tán đạt được cân bằng tải và ngăn chặn lưu lượng dữ liệu tập trung tại một vị trí duy nhất, giảm tốc độ lưu trữ và truy xuất dữ liệu. Vì dữ liệu được lưu trữ nhiều bản sao của dữ liệu gốc ở nhiều vị trí khác nhau, người dùng không phải bận tâm việc bị mất dữ liệu ngay cả khi bất kỳ thành phần nào của hệ thống mạng bị lỗi hoặc ngừng hoạt động.
Security
Để bảo mật, mỗi bản sao dữ liệu được mã hóa, cắt nhỏ và lưu trữ với nhiều phần trong các node trên toàn mạng lưới. Chỉ có khóa riêng tư (private key) mới có thể lấy dữ liệu, giải mã. Bởi vì dữ liệu được lưu trữ phi tập trung, bất kỳ kẻ xâm nhập nào cố gắng xâm nhập vào các node lưu trữ này sẽ chỉ lấy được một phần dữ liệu chứ không phải toàn bộ tệp dữ liệu.
Khả năng mở rộng
Số lượng các node lưu trữ phi tập trung có thể mở rộng vô hạn và mỗi node có thể linh hoạt điều chỉnh dung lượng và chất lượng lưu trữ tùy theo tài nguyên của nó.
Công bằng
Với sự xuất hiện của hàng triệu node phi tập trung, thị trường sẽ cạnh tranh và cởi mở hơn. Các nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ tập trung mạnh mẽ không thể kiểm soát chi phí lưu trữ dữ liệu, điều này sẽ cho phép việc định giá công bằng hơn cho toàn bộ thị trường dịch vụ lưu trữ và thúc đẩy các node cải thiện chất lượng dịch vụ lưu trữ.
So sánh bốn dự án giao thức lưu trữ phi tập trung và hiệu suất dữ liệu
Các giao thức decentralized storage là sự bổ sung hiệu quả cho công nghệ lưu trữ đám mây. Trong kỷ nguyên Web 3.0, nơi bảo mật dữ liệu và quyền sở hữu dữ liệu người dùng là quan trọng hơn, độ tin cậy, bảo mật, khả năng mở rộng và định giá thị trường công bằng sẽ tiếp tục thu hút nhiều công ty hơn, đặc biệt là các công ty blockchain.
Footprint Analytics tóm tắt so sánh với các dự án như Arweave, Filecoin, BitTorrent và Siacoin.
Theo Footprint Analytics, hiệu suất vốn hóa thị trường token của bốn dự án trên như sau:
- Filecoin vẫn giữ vị trí hàng đầu về các giao thức lưu trữ phi tập trung.
- Arweave, đã trở thành giao thức lưu trữ dữ liệu blockchain Solana vào tháng 8, đã chứng kiến giá token của nó tăng nhanh chóng và vốn hóa thị trường của nó ngang bằng với BitTorrent token BTT.
- Siacoin chưa thể đạt được bước đột phá.
- Nhìn chung, sự phát triển của các giao thức lưu trữ phi tập trung vẫn còn tương đối chậm.
Bức màn của cuộc cách mạng Web 3.0 vừa mới mở ra và công nghệ lưu trữ phi tập trung vẫn cần được hỗ trợ về cơ sở hạ tầng, vốn, nhân tài và sự đồng thuận của xã hội.
Hầu hết các giao thức lưu trữ phi tập trung vẫn đang trong giai đoạn hình thành ý tưởng hoặc phát triển giai đoạn đầu, và các chính sách quốc gia cũng sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của ngành. Dưới tiền đề của các chính sách quốc gia khác nhau và sự đồng thuận của thị trường, các nền tảng lưu trữ tập trung sẽ tiếp tục là phương thức lưu trữ chủ đạo trong một thời gian nhất định.
Về Footprint
Footprint Analytics là một nền tảng phân tích all-in-one, trực quan hóa dữ liệu blockchain và nghiên cứu thông tin chi tiết. Nền tảng này sẽ “làm sạch” và tích hợp dữ liệu on-chain để người dùng ở bất kỳ cấp độ kinh nghiệm nào đều có thể dễ dàng tiếp cận, nghiên cứu token, dự án và giao thức. Với rất nhiều mẫu bảng điều khiển cộng với giao diện kéo và thả, bất kỳ ai cũng có thể thao tác, tùy chỉnh dữ liệu của riêng mình. Khám phá dữ liệu blockchain và đầu tư thông minh hơn với Footprint.
Đọc thêm: Filecoin để khởi chạy planet lưu trữ phân tán trong hệ sinh thái Multiverse