Ở phần trước, chúng ta đã nói qua về cách Proof of Work hoạt động trong việc xác nhận giao dịch và tạo ra Bitcoin mới. Ở phần này, chúng tôi sẽ vẽ lên một bức tranh tổng quát hơn về việc khai thác bitcoin, trông nó như thế nào, và cách mà bitcoin được phân phối theo thời gian.
Khai thác Bitcoin trông nó như thế nào?
Khai thác quặng thời kì cách mạng công nghiệp và thời kì cách mạng số hóa

Khai thác bitcoin không giống như bất kỳ loại hình khai thác nào khác. Nó dễ thiết lập, chạy 24/7 và không vi phạm nhân quyền hoặc luật lao động.
Cách thức hoạt động đại khái như thế này: Một loạt các máy tính chuyên dụng (ASIC: mạch tích hợp dành riêng cho ứng dụng) được thiết lập để khai thác bitcoin ở một nơi có giá điện rẻ (vì các thợ đào đòi hỏi rất nhiều sức mạnh tính toán). Như đã nói ở phần trước, các thợ đào có thể lập nhóm làm việc cùng nhau để chia lợi nhuận và tăng tỷ lệ đào được một khối mới.
Với mỗi khối Bitcoin mới được khai thác, các lô giao dịch được ghi lại và xác nhận vào blockchain. Bằng cách xác nhận các giao dịch và tính toán một hàm băm (hash) hợp lệ, các thợ đào sẽ được thưởng bằng bitcoin mới được đào. Tuy nhiên, block thưởng này sẽ không tồn tại mãi mãi, vì nguồn cung bitcoin bị giới hạn.
The Halving: Chu kỳ 4 năm của Bitcoin
Tại thời điểm khởi đầu của mạng lưới Bitcoin, 50 bitcoin được khai thác trong mỗi khối.
Cứ mỗi 210.000 khối – khoảng bốn năm một lần – số lượng bitcoin mới được khai thác trên mỗi khối bị giảm đi một nửa. Tính đến năm 2021, chỉ có 6,25 bitcoin mới được khai thác trong mỗi khối. Vào một thời điểm nào đó vào năm 2024, phần thưởng khối sẽ giảm xuống còn 3,125 bitcoin.
Đây là lịch trình halving Bitcoin:

Khi nguồn cung bitcoin mới được đào ra bị cắt giảm một nửa, tỷ lệ lạm phát của nó cũng giảm một nửa. Theo thời gian, khi nhiều người được giới thiệu về mạng lưới Bitcoin và bắt đầu tham gia vào nó, nhu cầu sẽ tăng lên. Đồng thời, tăng trưởng nguồn cung bị thu hẹp do giảm một nửa. Kết quả là, giá bitcoin ngày càng được đẩy lên cao hơn theo chu kỳ bốn năm một lần.
Một lý do khác khiến các thợ đào nhận được ít phần thưởng bitcoin hơn mỗi chu kỳ halving là do dự đoán về sự tăng trưởng của mạng lưới. Khi nhiều người dùng tham gia vào mạng Bitcoin, nhiều giao dịch sẽ diễn ra hơn. Mỗi khối chỉ có thể chứa một lượng giao dịch, vì vậy về cơ bản người dùng phải “đấu thầu” “đặt chỗ” để giao dịch của họ được xác nhận.
Đối với các thợ đào, điều này có nghĩa là họ nhận được phí cao từ người dùng như là động lực để lưu giao dịch của họ vào khối tiếp theo
Đối với người dùng, điều này có nghĩa là phí ngày càng cao hoặc thời gian giao dịch chậm hơn.
Đây là một vấn đề nan giải và dằn vặt từ rất lâu, và những phát triển mới vẫn còn sơ khai. Tuy nhiên, có những giải pháp khả thi, chẳng hạn như Lightning Network. Khi bạn tiếp tục tìm hiểu về Bitcoin ở vài phần tới, chúng ta sẽ đi sâu hơn vào các giải pháp mở rộng quy mô giao dịch và cách chúng ta có thể tiếp tục phát triển mạng lưới.
Phần trước: Bitcoin nhập môn #5: Lí giải Proof of Work
Phần tiếp: Bitcoin nhập môn #7: Full node của Bitcoin.