Vừa mới đây, cộng đồng tiền điện tử nói chung, cũng như nhiều nhà đầu tư trong lĩnh vực DeFi nói riêng đang xôn xao bởi thông tin về “2 nhà phù thuỷ – Development”, Andre Cronje và Anton Nell tuyên bố sẽ dừng cống hiến trong không gian DeFi/Crypto. Một tin tức đã gây ra nhiều ý kiến trái chiều trong dư luận, đặc biệt là những ai đầu tư vào hệ sinh thái của Fantom khi giá của nhiều dự án đã giảm khá nghiêm trong. Tuy nhiên, khi đi sâu về những bài viết chia sẻ về những quan điểm, tâm tư, ức chế, suy nghĩ,… của Andre Cronje, chúng ta mới nhận ra rằng để có được những sản phẩm DeFi/Crypto “xịn xò”, những đội phát triển dự án sẽ trải qua muôn vàn khó khăn, không chỉ về kiến thức, ý tưởng chuyên môn mà còn phải chịu đựng một áp lực khủng khiếp đến từ dư luận, cộng đồng. Để biết được những gốc tối như đã đề cập, mình xin sơ dịch lại 2 bài chia sẽ từ lâu của Andre Cronje về những thách thức trong quá trình “built” sản phẩm trong không gian DeFi.
Phần 1: “Building in #DeFi sucks” – Andre Cronje đã viết ngày 29/2/2020
Không phải là một tiêu đề giật gân, thành thật mà nói, nó thật tệ. Nó đắt tiền, cộng đồng là thù địch, người dùng có quyền.
Khi tôi bắt đầu xây dựng yearn.finance, tôi tự nghĩ, đây là thứ gì đó miễn phí 100%, không mất phí, thực sự là một lợi ích chung tạo ra lợi nhuận tốt với rủi ro thấp, làm sao mọi người lại không hài lòng với nó?
Vì vậy, hãy nói về những thứ mà chúng ta không được phép nói đến, phải không? Bạn biết đấy, những thứ mà mọi người sẽ nói với tôi sau bài viết là “đừng rên rỉ nữa” “đó chỉ là một phần của trò chơi”
Hãy bắt đầu với người dùng
Bất kể bạn làm gì, họ sẽ không hài lòng, và họ sẽ nói với bạn như vậy;
Đây chỉ là 2 ví dụ điển hình về phản ứng tiêu cực của người dùng, nhưng thành thật mà nói, những tuyên bố tiêu cực này xảy ra hàng ngày, tôi không biết những người này mong đợi điều gì? Ý tôi là, tôi cũng chỉ là team chỉ một người điều khiển, tôi không có kinh phí, tôi không có được sự hỗ trợ, tôi không tính phí hoặc không tạo ra bất kỳ doanh thu nào, tôi không thể hỗ trợ khách hàng 24/7, tôi không biết làm cách nào để nó hoạt động?
Tiếp theo, cộng đồng
Họ không ngừng tìm kiếm thông tin sai sót để chỉ trích bạn thậm tệ;
Và có ai trong số những người ủng hộ cộng đồng này liên hệ riêng với tôi để nhận thông tin lần đầu không? Hay tự hiểu bức tranh toàn cảnh theo ý mình rồi họ công khai những yêu cầu của họ trước công chúng trên twitter? Không. Tôi đã phải thức dậy lúc 3 giờ sáng để giải thích rõ thêm trên twitter, tôi thậm chí không có thời gian để đăng bài giải thích trên medium.
Cầu xin sự thay đổi
Thành thật mà nói, nếu cứ tiếp tục như vậy, chúng ta sẽ không thấy mọi người cố gắng đổi mới trong không gian này, tất cả những gì chúng ta thấy là các team liên tục cố gắng tấn công lẫn nhau và phá vỡ lẫn nhau, hoặc các team tham gia, thực hiện một đợt huy động ICO nhanh chóng, và rồi tất cả sẽ tiêu tan. Đây là hiện trạng, đây là vấn đề cốt lỗi, tại sao mọi người lại cố gắng xây dựng một cái gì đó ở đây?
Tôi cần phải nghiêm túc suy nghĩ và cân nhắc nếu tôi vẫn muốn tham gia vào một không gian đối lập và thù địch như thế này. Đặc biệt là khi tôi cố gắng làm điều này như một lợi ích chung.
Phần 2: “Building in defi sucks (part 2)” – Andre Cronje đã viết ngày 29/2/202012/1/2021″
“Đã gần một năm kể từ lần đầu tiên tôi viết những dòng chữ này. Bất kỳ ngành nào cũng có cái hay và cái dở của nó. Bạn rời bỏ một ngành khi có nhiều điều tồi tệ hơn điều tốt. Tôi vẫn tốt, vì vậy đừng hiểu lầm tôi ở đó là tốt (Không hẵn Andre Cronje ra đi là tin xấu). Mục đích của tôi khi viết bài này là để nói ra những thứ bức xúc lâu nay. Và ngoài ra, để cho các nhà phát triển khác biết rằng “it can be shit. Và thậm chí, it will be shit“. Đây chỉ có thể là “shit”. Cùng đào sâu bên dưới nào.
Phát triển cần phải có thời gian, lâu hơn nhiều so với ngay cả bạn với tư cách là một nhà phát triển, bạn nghĩ rằng sẽ làm được. Tuy nhiên, chín trong số mười ý tưởng sẽ thất bại. Bạn có thể dành hàng tháng hoặc hàng năm để xây dựng một thứ gì đó mà theo lý thuyết, bạn nghĩ nó chỉ mất vài tuần. Đây là một phần của quy trình phát triển. Thế nhưng khi đó, hàng trăm (đôi khi hàng nghìn) người hét lên trên telegram, discord và twitter “khi nào nó sẽ được phát hành?”, “Tại sao nó vẫn chưa được ra mắt?”, “Hãy cập nhật thông tin cho chúng tôi!”, Những bài đăng như này rất thường xuyên xảy ra trên các kênh truyền thông, thậm chí còn nhiều thông điệp thù địch, chỉ trích nặng nề hơn đối với đội ngũ dự án. Vì vậy, hãy nhận lấy một cái gì đó vốn đã khó và làm cho nó tồi tệ hơn theo cấp số nhân. Với tư cách là các nhà phát triển defi, công việc của chúng tôi mang tính chất rất công khai, minh bạch, bình duyệt, cái xấu, sai lầm của bạn được sử dụng như “đạn dược” chống lại bạn và sẽ được sử dụng trong nhiều tuần và nhiều tháng sau khi sự cố đã được khắc phục, sự chậm trễ của bạn được coi là không đủ năng lực, và thất bại của bạn được khuếch đại lên gấp mười lần. Vì vậy, đã có một áp lực rất lớn khi phải liên tục phát hành các bản cập nhật mới và điều này tạo ra một môi trường làm việc rất căng thẳng đối với các nhà phát triển. Và điều gì sẽ xảy ra sau khi bạn phát hành bản cập nhật? Tiếp theo đó sẽ cũng là một loạt câu hỏi “Khi nào có bản nâng cấp tiếp theo?”, “Cái gì đang được tiếp tục xây dựng?”, “Hãy cập nhật ngay cho chúng tôi!”. Bạn thấy đấy, không ai thực sự chờ đợi sự phát triển của bạn, họ chỉ đang chờ “sự thay đổi về giá”. Họ không thực sự muốn sử dụng sản phẩm của bạn, họ chỉ muốn lợi dụng sản phẩm của bạn để kiếm tiền.
Người dùng thực sự rất hiếm, đối với tất cả hàng tỷ USD mà chúng ta có ngay bây giờ, nếu bạn tước bỏ các khoản gây quỹ (trả cho người dùng), con số này sẽ giảm xuống. Mọi người không quan tâm đến hệ thống quản lý tài sản của bạn, họ chỉ muốn farm token. Mọi người không quan tâm đến việc họ có thể bảo vệ những khoản lỗ của mình, họ chỉ muốn giá trị token tăng lên. Mọi người không quan tâm việc bạn đã làm gì để giúp cho việc giảm một nửa phí gas, điều đó không giúp giá trị tài sản của họ tăng lên. Hiện tại có một số sản phẩm thực sự tuyệt vời trong defi, nhưng nếu bạn “loại bỏ token” và bạn “loại token printer”, những ứng dụng của dự án sẽ không giảm xuống đáng kể. Một trong những động lực chính của tôi là yêu cầu người dùng sử dụng những gì tôi xây dựng và thậm chí tôi có thể tạo ra sản phẩm vượt trội, nhưng khi đó, những đối thủ cạnh tranh có thể chỉ cần “copy” code của tôi và như vậy là họ đã có token riêng. Và họ sẽ có gấp đôi số người dùng trong một tuần. Liệu đây sẽ là động lực để tiếp tục xây dựng chăng?
Giá trị của bản chỉ tốt như token của bạn, token tăng giá? Bạn đã xây dựng một giao thức tuyệt vời, đó sẽ là tương lai của tài chính, blah blah. Khi token gặp sự cố? Bạn là một kẻ lừa đảo, dự án giả mạo, coder kém cỏi, blah blah. Hãy sẵn sàng đón nhận những điều này, sẽ gây mệt mỏi cho bạn đấy. Khi token tăng giá, sẽ không vấn đề gì nhưng nếu token giảm xuống, bạn sẽ nhận đủ 100% trách nhiệm.
Thành công sẽ phụ thuộc về “cộng đồng” của bạn, nhưng thất bại thì 100% là do bạn. Token tăng giá trị? Không ai sẵn lòng chia sẽ dù chỉ một phần nhỏ lợi nhuận cho bạn hoặc cảm ơn bạn vì lợi nhuận của họ. Nhưng khi có sự cố xảy ra chẳng hạn như giao thức bị tấn công? Bạn chắc chắn là người hoàn toàn chịu 100% trách nhiệm và cần phải hoàn lại tiền cho người dùng hoặc tìm ra cách để làm cho chúng trở lại bình thường. Bạn có 0% phần thưởng, 100% rủi ro.
Đừng cho đi các token của bạn, đây là một bài học sâu sắc tôi đã học được, cụ thể là khi tôi quyết định phân phối 100% token YFI là vì tôi tin rằng nó sẽ cho phép tôi thoát ra ngoài cộng đồng. Tuy nhiên, tôi vẫn tiếp tục bị đổ lỗi nếu giá token giảm, tôi vẫn liên tục bị cản trở bởi các thông báo đại loại như “khi nào phát triển tiếp, khi nào có bản cập nhật tiếp theo”. Tôi vẫn phải chịu tất cả trách nhiệm và kỳ vọng, ngoại trừ tôi có 0 phần thưởng hoặc triển vọng. Đừng làm điều này, tôi là một tên ngốc.
Việc xây dựng rất tốn kém, ngay cả với các token tôi đã farm trong YFI, chi phí phát triển nó khiến tôi rơi vào tình trạng tiêu cực. Và KP3R thậm chí còn tệ hơn. Nếu tôi cũng không xây dựng, không phát triển thì ngày nay tôi đã có thể khá giả hơn về mặt tài chính so với thời điểm hiện tại.
Cộng đồng là nhảm nhí, là bullshit, lý thuyết của tôi là như sau, nếu ai đó có token, họ có lợi thế nhất là họ sẽ làm bất cứ điều gì có thể để tăng giá trị của token đó. Tôi đã thât sự ngây thơ làm sao. Và tôi đoán đây là một phần lỗi của chúng tôi vì đã gọi nó là token quản trị. Bởi vì tất cả những gì mọi người muốn làm là quản trị, họ như một nhà độc tài chỉ đơn giản là hét ra lệnh yêu cầu các nhà phát triển plebian cần phải thực thi. Họ không quan tâm đến giao thức của bạn, họ không quan tâm đến bạn và sẽ sớm bán token đó khi họ không còn nghĩ rằng bạn đang không đủ năng lực, không đủ cống hiến để xây dựng (và họ tự đặt ra mọi thứ theo tiêu chuẩn của mình). Không phải họ, bạn. Họ sẽ không cố gắng tăng thêm giá trị, nhưng họ sẽ rất thoả mãn khi dành thời gian để yêu cầu bạn cập nhật và để bạn giải thích chi tiết về quá trình suy nghĩ của mình, sẽ có những sự tranh luận về những chủ đề vô nghĩa. Sự quản trị và cộng đồng sẽ giết chết sự đổi mới và phát triển. Đừng làm điều đó.
Lời khuyên chân thành của tôi, thành thật mà nói, đừng là một nhà phát triển, bạn cần phải là một kẻ bạo dâm bệnh hoạn nào đó để trở thành một nhà phát triển trong không gian này, hãy là một nhà giao dịch shitcoin, bạn có thể meme và shitpost cả ngày trong các cuộc trò chuyện trên telegram và twitter, bạn có thể quấy rối các nhóm phát triển để có được thông tin cập nhật, nếu bạn tình cờ đoán đúng xu hướng giá và số tiền shitcoin của bạn tăng lên, ngược lại, nếu token giảm, bạn có thể đổ lỗi cho dự án. Vì vậy tại sao bạn lại muốn gánh chịu mọi chi phí, mọi trách nhiệm và mọi rủi ro chỉ với một phần nhỏ (hoặc trong trường hợp ngu ngốc của tôi là không có) cái gọi là phần thưởng?”
Kết luận
Sau 2 bài viết của Adre Cronje, chúng ta có thể thấy được những áp lực mà những nhà phát triển – Dev đang phải gánh chịu trong quá trình xây dựng một dự án nghiêm túc. Họ luôn phải đối mặt với nhiều thách thức, không chỉ về chuyên môn và còn cả về cộng đồng dự án. Đây cũng được xem là một trong những thứ cản đường cho sự phát triển của dự án. Thông điệp bài viết muốn mọi người hãy thực sự là “một nhà đầu tư của dự án”, đừng để những thứ ngắn hạn cản đường cho những thay đổi lớn trong tương lai.
Sau thông tin ồn ào trên, một số dự án cũng đã lên tiếng bảo vệ dự án, trấn an người dùng. Cụ thể như Fantom Foundation – tổ chức quản lý blockchain Fantom – đã xác nhận việc Andre Cronje rời đi và cảm ơn anh vì những đóng góp trong thời gian qua. Tuy nhiên, Fantom khẳng định Andre Cronje chỉ là một trong hơn 40 thành viên đang xây dựng dự án, đó là một tập thể chung, do đó việc mất đi vị builder này sẽ không ảnh hưởng nhiều đến quá trình phát triển của dự án.
Nguồn bài viết: