Bạn có thể tưởng tượng cách một tổ chức gồm nhiều người trên khắp thế giới mà không cần quen biết nhau. Nơi có thể thiết lập các quy tắc của riêng bạn và đưa ra quyết định của riêng bạn một cách tự chủ, tất cả được mã hóa trên một Blockchain? Đúng vậy, các DAO đang biến điều này thành hiện thực.
DAO (Tổ chức tự trị phi tập trung – Decentralized Autonomous Organization) là một tổ chức được đại diện bởi các quy tắc được mã hóa như một chương trình máy tính minh bạch, được kiểm soát bởi các thành viên của tổ chức và không bị ảnh hưởng bởi chính quyền trung ương. Khi các quy tắc được nhúng vào mã, không cần người quản lý, do đó loại bỏ mọi rào cản về hệ thống cấp bậc hoặc quan liêu.
Một số người dùng internet ngày nay và các thế hệ tiếp theo đang mong muốn tìm kiếm: “Làm thế nào chúng ta có thể trao đổi các giá trị trong một môi trường đáng tin cậy?”.
Bitcoin thường được coi là DAO đầy đủ chức năng đầu tiên, vì nó có các quy tắc được lập trình, hoạt động tự động và được điều phối thông qua một giao thức đồng thuận. Tất nhiên, không phải DAO nào cũng thành công như Bitcoin. Vào tháng 5 năm 2016, công ty khởi nghiệp slock.it của Đức đã tung ra tên gọi sáng tạo là The DAO để hỗ trợ phiên bản phi tập trung Airbnb của họ. Vào thời điểm đó, dự án đã thành công rực rỡ với chiến dịch huy động vốn từ cộng đồng được hơn 150 triệu đô la Ethereum.
Thật không may, mã code họ sử dụng trong DAO có một số vấn đề nhất định. Vì vậy, vào tháng 6 năm 2016, các tin tặc đã bòn rút tiền Ethereum trị giá 50 triệu đô la từ DAO trước khi nó bị dừng hoạt động. Mặc dù lỗi là ở mã slock.it chứ không phải ở công nghệ cơ bản, nhưng vụ hack đã làm suy giảm lòng tin của một số người đối với cả Ethereum và DAO nói chung.
Nhưng ngày nay, do sự bùng nổ của Tài chính phi tập trung (DeFi) trong năm 2020, đã dẫn đến sự gia tăng mối quan tâm mới đối với các DAO. Bây giờ bạn đã hiểu rõ hơn về DAO là gì, điều quan trọng là phải hiểu thêm về nền tảng và đặc điểm của chúng để đánh giá tốt hơn bức tranh toàn cảnh về những gì đang làm đảo lộn các hình thức tổ chức truyền thống.
Điều gì làm cho các DAO khác biệt?
Các quy tắc và giao dịch tài chính của DAO được ghi lại trên một blockchain. Điều này giúp loại bỏ sự cần thiết phải liên quan đến bên thứ ba trong một giao dịch tài chính, đơn giản hóa các giao dịch đó thông qua các hợp đồng thông minh. Tính vững chắc của DAO là một hợp đồng thông minh. Hợp đồng thông minh đại diện cho các quy tắc của tổ chức và nắm giữ kho lưu trữ của Tổ chức. Không ai có thể chỉnh sửa các quy tắc, các DAO đều minh bạch và công khai. Cho đến ngày nay, chúng ta đã quen với các công ty được hỗ trợ bởi tư cách pháp nhân, một DAO có thể hoạt động hoàn hảo mà không cần pháp nhân vì nó có thể được cấu trúc như một quan hệ đối tác chung.
So với các công ty truyền thống, các DAO có một tổ chức dân chủ hóa. Tất cả các thành viên của DAO cần bỏ phiếu cho bất kỳ thay đổi nào nên được thực hiện, thay vì các thay đổi được thực hiện bởi một bên duy nhất (tùy thuộc vào cấu trúc của công ty). Nguồn vốn của các DAO chủ yếu dựa trên huy động vốn cộng đồng phát hành token. Việc quản trị của các DAO dựa trên cộng đồng, trong khi quản trị của các công ty truyền thống chủ yếu dựa vào giám đốc điều hành, hội đồng quản trị, các nhà đầu tư hoạt động,… Hoạt động của các DAO hoàn toàn minh bạch và mang tính toàn cầu, trong khi đó, hoạt động của các công ty truyền thống là riêng tư, chỉ tổ chức mới biết điều gì đang xảy ra và chúng không phải lúc nào cũng mang tính toàn cầu.
DAO đầy đủ chức năng
Các DAO cần các yếu tố sau để hoạt động đầy đủ: Một tập hợp các quy tắc sẽ hoạt động, một khoản quỹ như lượng token mà tổ chức có thể chi để thưởng cho các hoạt động nhất định cho các thành viên của họ và cũng để cung cấp quyền biểu quyết để thiết lập các quy tắc hoạt động. Và quan trọng nhất là một cấu trúc tốt và an toàn cho phép mọi nhà đầu tư định cấu hình tổ chức.
Một vấn đề tiềm ẩn với hệ thống bỏ phiếu là ngay cả khi một lỗ hổng bảo mật đã được phát hiện trong mã code ban đầu của nó, nó không thể được sửa chữa cho đến khi thông qua đợt bỏ phiếu đồng ý của phần lớn cộng đồng trong DAO. Đây là nhược điểm lớn nhất của DAO vì tin tặc có thể lợi dụng thời gian này để tấn công hệ thống.
Ngày nay DAO được sử dụng như thế nào?
Cho đến nay, DAO đang được sử dụng cho nhiều mục đích như đầu tư, từ thiện, gây quỹ, vay hoặc mua NFT, tất cả đều không qua trung gian. Bạn có thể có một ý tưởng tốt hơn, chẳng hạn như một DAO có thể nhận các khoản đóng góp từ bất kỳ ai trên khắp thế giới và các thành viên có thể quyết định cách chi tiêu các khoản đóng góp đó.
Bạn có thể tưởng tượng việc trở thành đồng sở hữu bài hát của Nghệ sĩ chỉ bằng cách sử dụng tiền điện tử trên một tổ chức dựa trên internet không? Vào tháng 5 năm 2021, Jenny DAO mua lại NFT đầu tiên, một bài hát gốc của Steve Aoki và 3LAU. DAO này là một tổ chức metaverse cung cấp quyền sở hữu phân đoạn đối với NFT. Các thành viên sẽ có thể giám sát việc mua NFT và các hợp đồng thông minh của giao thức Unicly kiểm soát kho tiền nơi các NFT này sẽ được thêm vào.
Metaverse đang thay đổi hoạt động kinh doanh như chúng ta đã biết
Các DAO hình dung một tổ chức tập thể do các thành viên sở hữu và quản lý, tất cả thành viên đều có tiếng nói. Nhiều nhà phân tích khẳng định loại hình tổ chức này đang dần nổi lên, thậm chí có khả năng thay thế một số công ty truyền thống.
Các doanh nghiệp và thương hiệu cần phải bám sát các xu hướng hiện tại. Xu hướng này có thể ảnh hưởng đến cách họ tương tác với người tiêu dùng và cách người tiêu dùng tương tác với họ. Mặc dù các DAO vẫn chưa phổ biến, nhưng chúng dường như đang thu hút sự chú ý của nhiều người.
Các bạn có thể tham khảo thêm một số bài viết về DAO:
 là một tổ chức được đại diện bởi các quy tắc được mã hóa như...){kind=link}